شتاب دهنده چیست و چه نقشی در رشد استارت‌آپ‌ها دارد؟

یک استارتاپ به همان سرعتی که رشد می کند، می تواند شکست هم بخورد و به همین دلیل سوالی بزرگ در ذهن ما ایجاد می شود؛ اینکه چند استارتاپ در دنیا شکست می خورند و دلیل آن چیست؟ آیا شتاب دهنده ها می توانند از این شکست ها جلوگیری کنند؟

واقعیت تلخ این است که طبق آخرین داده ها، تا 90 درصد استارتاپ ها شکست می خورند و تقریباً در تمام صنایع، میانگین نرخ شکست برای سال اول، 10 درصد است و سال‌های دوم تا پنجم، 70 درصد از مشاغل جدید با شکست مواجه خواهند شد.

با توجه به تعداد کسب و کارهایی که راه اندازی می شوند، چرا درصد بالایی از آنها شکست می خورند؟ کمبود سرمایه، بازار اشتباه، بازاریابی نادرست، عدم انجام تحقیقات مناسب، نداشتن تخصص کافی، همه از عواملی هستند که استارتاپ ها را به شکست در کار خود می رسانند و شتاب دهنده می تواند مسیر استارتاپ را به گونه ای تغییر دهد که از این شکست جلوگیری شود.

راز و رمزهای پیشرفت استارت‌آپ‌ها در طول زمان

برای استارت‌آپی که در مسیر پیشرفت به جلو می‌رود، شتابدهنده می‌تواند یک گام بسیار بزرگ و دستاورد فوق‌العاده باشد. برنامه‌های موسوم به شتاب دهندگان استارت‌آپ‌، در واقع فرصتی برای سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی مورد نیاز استارت آپ ایجاد می‌کنند.

اما مزیت یک شتاب دهنده چیست؟ یک شتابدهنده استارت‌آپ نه تنها از لحاظ مالی تامین‌کننده‌ی نیازهای استارت‌آپ می‌باشد، بلکه تیمی مجرب برای مشاوره و راهنمایی پرسنل استارت‌آپ را نیز مهیا می‌نماید. این دو با هم تلفیق شده و تیمی جدید ایجاد می‌کنند؛ که تقریبا نقش حیاتی در شناخته شدن استارت‌آپ در اکوسیستم خود دارد. شتاب دهنده استارت‌آپ، در واقع پروژه را از نظر ایجاد فرصت‌های پیشرفت و همکاری با نوآوران مربوط به زمینه‌ی فعالیت پروژه غنی می‌سازد.

در این مقاله، پس از بررسی اینکه اصلا شتابدهنده چیست؛ به مزایا و معایب اکسلریتور در صنعت استارت‌آپ‌ها می‌پردازیم. سپس درباره مهم‌ترین شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپ در دنیای کسب و کار، تجارت یا زمینه‌های دیگر خواهیم گفت.

شتاب دهنده (startup accelerator) چیست؟

شتاب دهنده (Startup Accelerator) در واقع به برنامه کوتاه‌مدتی گفته می‌شود که برای رشد و توسعه استارت‌آپ شما برنامه‌ریزی می‌گردد. به عنوان مثال، اگر استارت‌آپ شما تا زمان بهره‌برداری، 5 سال زمان می‌گیرد؛ اکسلریتور می‌تواند توسعه آن را تنها در چند ماه ممکن سازد.

این‌طور تصور کنید که گویا استارت‌آپ شما مانند یک اتومبیل است و شما با سرعت 60 کیلومتر بر ثانیه، به سوی قله‌ی موفقیت می‌رانید. شما 700 کیلومتر راه تا رسیدن به قله دارید. وقتی شتاب دهنده به استارت‌آپ شما افزوده می‌شود، در واقع انگار سرعت اتومبیل شما را به 180 کیلومتر بر ساعت می‌رساند. بدیهی‌ست که شما در مدت زمان کوتاه‌تری می‌توانید به قله برسید.

شگرد اصلی شتابدهنده چیست؟ این‌که بازار را برای پیشرفت و گسترش استارت‌آپ شما مورد سنجش قرار دهد. از همه مهم‌تر، فضا را برای سرمایه‌گذاری و حمایت مالی، در جهت پیشرفت استارت‌آپ، باز بگذارد. مطالعات نشان می‌دهند که استارت‌آپ‌هایی که به برنامه‌های شتاب دهنده تجهیز شده‌اند، در واقع خیلی سریع‌تر از استارت‌آپ‌های دیگر به موفقیت‌های مدنظر خود رسیدند.

خدمات شتابدهنده ها

همانطور که گفته شد شتابدهنده‌ها به استارتاپ‌ها خدمات متنوعی ارائه می‌دهند تا به آنها در توسعه و رشد کسب‌وکار کمک کنند. برخی از این خدمات به این شکل هستند:

1. تامین منابع مالی و دسترسی به سرمایه گذاران

تامین مالی، همیشه از مهمترین چالش های استارتاپ هاست و شتاب دهنده ها می توانند از راه های مختلفی این منابع مالی لازم برای استارتاپ ها را فراهم کنند. سرمایه گذاری اولیه، دسترسی به سرمایه گذاران و …. همگی از روش هایی هستند که استارتاپ های برای تامین مالی استارتاپ ها در پیش می گیرند.

2. مشاوره کسب‌وکار و پشتیبانی فنی

شتاب دهنده‌ها به استارتاپ‌ها در زمینه‌های مختلفی از جمله مدیریت، استراتژی بازاریابی و مدیریت مالی مشاوره می‌دهند. برخی شتابدهنده‌ها برای استارتاپ‌ها دسترسی به منابع فنی و توسعه دهندگان ارائه می‌دهند تا به بهبود محصولات و خدمات خود بپردازند.

3. فضای کاری مشترک

یکی دیگر از خدمات شتاب دهنده ها، ارائه فضای کار اشتراکی است. این فضا به استارتاپ ها اجازه می دهد در محیطی مناسب و انعطاف‌پذیر فعالیت داشته باشند و با دیگر استارتاپ‌ها ارتباط برقرار کنند.

4. حضور در رویدادهای شبکه‌سازی

شتاب دهنده‌ها ممکن است کنفرانس‌ها، سخنرانی‌ها و رویدادهایی را برگزار کنند که به استارتاپ‌ها امکان ملاقات با افراد تاثیرگذار و ایجاد ارتباطات جدید را می‌دهند. شتابدهنده‌ها به استارتاپ‌ها فرصت‌های برقراری ارتباط با مشتریان و سرمایه‌گذاران را می دهد.

5. آموزش تخصصی و توسعه مهارت ها

کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای توسعه مهارت‌ها و دانش تیم استارتاپ از دیگر خدماتی است که باید به آن اشاره کنیم. همچنین انکتن تمرین و توسعه مهارت های تیم شما برای بهبود عملکرد در شتاب دهنده ها وجود دارد.

انواع شتاب دهنده کسب و کار

شتابدهنده تخصصی (Vertical Accelerators)

این شتاب دهنده ها بر استارتاپ هایی در یک صنعت خاص مانند مراقبت های بهداشتی و فین تک تمرکز می کنند. آنها منابع تخصصی، منتورینگ و فرصت های شبکه سازی را متناسب با آن صنعت خاص ارائه می دهند.

شتاب دهنده عمومی (Horizontal Accelerators)

برخلاف اکسلریتورهای تخصصی، شتاب دهنده های عمومی با استارتاپ ها در صنایع مختلف کار می کنند. آنها پشتیبانی کلی و منابعی را ارائه می دهند که می تواند برای طیف گسترده ای از مدل های کسب و کار اعمال شود.

شتاب دهنده مجازی (Virtual or Online Accelerators)

شتاب دهنده های مجازی به طور کامل به صورت آنلاین کار می کنند و به استارتاپ ها اجازه می دهند از هر کجای دنیا از راهنمایی ها، منابع و فرصت های شبکه سازی از راه دور آن ها استفاده کنند.

شتاب دهنده دولتی (Government or Public Sector Accelerators)

برخی از دولت ها یا نهادهای عمومی شتاب دهنده هایی را برای حمایت از استارت آپ ها در بخش های کلیدی یا ارتقای توسعه اقتصادی راه اندازی می کنند. این شتاب‌دهنده‌ها ممکن است بودجه، کمک‌های بلاعوض یا حمایت نظارتی ارائه دهند.

شتاب دهنده سازمانی (Corporate Accelerators)

درست است که عموما مراکز شتابدهی به استارتاپ ها کمک مب کنند ولی برخی از سازمان ها نیز در این فرآیند ورود کرده و یک شتاب دهنده در حوزه مورد نظرشان راه اندازی کرده اند. این اکسلریتورها به یک شرکت بزرگ و معتبر وابسته هستند. برنامه های نوآوری باز، توانمندسازی و به طور کلی افزایش نرخ موفقیت استارتاپ ها از جمله فعالیت های این نوع از شتاب دهنده است.

تفاوت شتابدهنده (Accelerators) با مرکز رشد (Incubators) چیست؟

شتابدهنده‌ها (Accelerators) و مراکز رشد (Incubators) دو نوع مدل حمایت و پشتیبانی برای استارتاپ‌ها هستند، اما با تفاوت‌های مهمی که در روش کار و اهداف خود دارند، از یکدیگر تشخیص داده می شوند.

. هدف اصلی

هدف اصلی اکسلریتورها، تسریع رشد استارتاپ‌ها و آماده‌سازی آنها برای جذب سرمایه‌گذاری است. شتاب دهنده‌ها به مدت معینی (معمولاً 3 تا 6 ماه) به استارتاپ‌ها کمک می کنند تا با تکنیک‌ها و منابع متنوعی که ارائه می دهند، رشد سریع تری را تجربه کنند. در حالی که هدف اصلی مراکز رشد، پشتیبانی در مراحل ابتدایی تشکیل یک کسب‌وکار است. آنها به استارتاپ‌ها فرصت می‌دهند تا محصولات خود را توسعه دهند، مدل کسب‌وکار خود را بهبود بخشند و به تدریج برای ورود به بازار آماده شوند.

. مدت زمان پشتیبانی

شتابدهنده‌ها به طور معمول برنامه‌های کوتاه مدتی (معمولاً 3-6 ماه) را برای استارتاپ‌ها ارائه می‌دهند. این برنامه‌ها به طور در دوره‌های مشخصی برگزار می‌شوند ولی مراکز رشد به طور عمومی برنامه‌های بلند مدت‌تری را ارائه می‌دهند که ممکن است به مدت چند سال ادامه پیدا کند. این مراکز به استارتاپ‌ها امکان می‌دهند تا مدتی در یک محیط پشتیبانی شده توسعه یابند.

. مرحله کسب‌وکار

شتابدهنده‌ها به عنوان معمول، استارتاپ‌هایی را انتخاب می‌کنند که در مرحله رشد و توسعه سریع قرار دارند و نیاز به تسریع در ورود به بازار دارند. این در حالی است که مراکز رشد به استارتاپ‌هایی کمک می‌کنند که هنوز در مراحل ابتدایی تاسیس و توسعه کسب‌وکار خود هستند و نیاز به پشتیبانی شدید‌تر دارند.

. منابع مالی

شتابدهنده‌ها ممکن است به استارتاپ‌ها منابع مالی ارائه دهند و در عوض از سهامی در کسب‌وکار استارتاپ در آینده بهره‌مند شوند ولی مراکز رشد عمدتاً منابع مالی و فضای کاری رایگان یا با هزینه پایین به استارتاپ‌ها ارائه می‌دهند و اغلب درصدی از سهام استارتاپ را نمی‌گیرند.

با این تفاوت‌ها، شتاب دهنده‌ها و مراکز رشد هر کدام نقش مهمی در حمایت از رشد استارتاپ‌ها ایفا می‌کنند و استارتاپ‌ها باید با توجه به مرحله کسب‌وکار و اهداف خود، مدل مناسبی را انتخاب کنند.

مزایای شتاب‌دهنده چیست؟

شتاب دهنده استارت‌آپ مزایای متعددی دارد. در پایین تعدادی از مزایای مهم و کاربردی پیاده‌سازی برنامه‌های شتاب دهنده را به شما معرفی نموده‌ایم. حال نگاهی به مزایای شتاب‌دهنده می‌اندازیم:

1. سرمایه‌گذاری اولیه

اکثر این برنامه‌ها به شرکت خود نوعی سرمایه‌گذاری اولیه را پیشنهاد می‌کنند. بر اساس داده‌هایی که اخیرا به دست آمده، میانگین معاملات پیرامون شتاب دهنده‌های استارت‌آپ در سال 2018، چیزی حدود 38000 دلار بوده است. خب؛ پرسش این است که خود این برنامه‌ها از کجا بودجه‌ی مورد نیاز را تامین می‌کنند؟ اعضایی که این برنامه‌ها را تدارک می‌بینند؛ در واقع به نیت سهام‌گذاری، بخشی از سرمایه‌ خود را در این برنامه‌ها پیاده می‌کنند. به این شکل، بخشی از بودجه‌ی مورد نیاز استارت‌آپ برای پیشرفت و توسعه تامین می‌گردد.

2. همکاری در کنار کار خصوصی

همیشه انجام کارها به صورت خصوصی و جلو بردن انفرادی آن‌ها، راهی برای موفقیت استارت‌آپ نیست. برنامه‌های شتاب دهنده حس استقلال را به شما خواهند بخشید و باعث می‌شوند فرصت بیشتری برای مانور دادن بر روی پیشرفت استارت‌آپ داشته باشید. همزمان می‌توانند محیطی سرشار از حس گرم همکاری را برای شما تامین نمایند. با توجه به اهداف استارت‌آپ، کار خصوصی یا گروهی بر روی آن تصمیم‌گیری می‌شود.

3. آموزش و تجربه بیشتر

معمولا در کنار هر پروژه‌ی استارت‌آپی، یک گروه از راهنمایان و مشاوران حضور دارند؛ که بر روند پیشرفت پروژه نظارت داشته و در مواقع نیاز مشکلات پیش‌آمده را رفع می‌نمایند. این مشاوران همان سرمایه‌گذاران، موسسان شرکت‌های موفق و حتی کارشناسان زمینه‌ی فعالیت شما هستند. بدیهی‌ست که داشتن تیمی کارکشته در کنارتان، موجب پیشرفت هر چه سریع‌تر استارت‌آپ‌تان خواهد شد. در طول برنامه‌ی شتابدهنده، کمپانی سمینارها، کارگاه‌ها و حتی جلسات مشاوره بسیاری را برگزار می‌نماید؛ تا بهترین عملکرد ممکن بر روی پروژه‌ی شما اجرا گردد.

4. شبکه‌سازی

برنامه‌های شتاب دهنده در واقع موجب تقویت روابط استارت‌آپ شما در اولین گام‌های پیشرفت پروژه می‌گردد. به این شکل، شبکه‌ای در اطراف استارت‌آپ شما شکل می‌گیرد که به دلیل روابط متعدد استارت‌آپ، ریشه‌ی محکم‌تری چه در زمینه فعالیتتان و چه در بازار پیدا خواهید کرد. دیدار هر چه بیشتر استارت‌آپ با افراد نخبه و نمونه در حوزه شغلی شما، در واقع شانس نوآوری پروژه و موفقیت آن را چندین برابر می‌کند. استارت‌آپ‌هایی که در این شرکت‌ها پذیرفته می‌شوند، در واقع این فرصت را دارند که در کنار موسس آن شرکت به کار بپردازند و به شبکه‌ای از دانش‌آموختگان مرتبط گردند.

5. نوبت دمو است

این برنامه در صورت نگرش جدی صاحبش، تا حد زیادی می‌تواند به صورت پویا و کاملا محرک، هر روز نقطه‌ی اوج جدیدتری برای روند فعالیت خود ایجاد نماید. تیمی که روی این پروژه کار می‌کند، ضمن بررسی شرکت، می‌توانند به سراغ سرمایه‌گذارانی بروند که پتانسیل سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ شما را دارند. بعلاوه اگر بتوانید یک شتاب دهنده‌ استارت‌آپ را به سوی پروژه‌ی خود جلب کنید؛ مزایای بسیاری عاید شما می‌شود:

• پتانسیل رشد و درصد پیشرفت استارت‌آپ شما به حد قابل توجهی بالا می‌رود.
• تیم شتابدهنده بازخوردهای باارزشی به روند پیشرفت استارت‌آپ شما می‌دهند.
• شانس شبکه‌سازی استارت‌آپ شما بیشتر می‌شود.
• میزان سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ شما افزایش می‌یابد.
• یک نوع پرستیژ تجاری خاص به استارت‌آپ شما افزوده می‌شود.

معایب همکاری با شتاب‌دهنده چیست؟

شاید بتوان گفت احتمال تنصیف سهام استارت‌آپ تنها عیب شتابدهنده است. اصرار بسیار بر رشد سریع استارت‌آپ و تمایل بیشتر برای اجرای برنامه‌هایی که در مدت زمان کم، پاسخ می‌دهند.

روش و مراحل کاری شتاب دهنده ها

روش کاری شتاب دهنده ها چند مرحله اصلی به شکل زیر دارد:

1. انتخاب استارتاپ‌ها: شتاب‌دهنده‌ها استارتاپ‌هایی را انتخاب می‌کنند که پتانسیل رشد و موفقیت دارند.
2. ارزیابی و اصلاح مدل کسب‌وکار: در این مرحله شتاب‌دهنده‌ها با ارزیابی مدل کسب‌وکار استارتاپ، نقاط قوت و ضعف را تشخیص داده و تغییرات مورد نیاز را پیشنهاد می‌دهند.
3. ارائه منابع مالی: شتاب‌دهنده‌ها معمولاً سرمایه‌گذاری اولیه یا اعتبارات مالی را به استارتاپ‌ها ارائه می‌دهند تا به توسعه کسب‌وکار کمک کنند.
4. آموزش و مشاوره: آنها در قدم بعدی برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای را برای توسعه تیم استارتاپ ارائه می‌دهند.
5. شبکه‌سازی: در این مرحله آنها ارتباطات با سرمایه‌گذاران، مشتریان، و دیگر استارتاپ‌ها را تسهیل می‌کنند.
6. پشتیبانی در جذب سرمایه‌گذاری: شتاب‌دهنده‌ها به استارتاپ‌ها در جذب سرمایه‌گذاران و تدوین توافق‌نامه‌های مالی کمک می‌کنند.
7. مرحله خروج: شتاب‌دهنده‌ها به استارتاپ‌ها در انتخاب مسیر خروج از کسب‌وکار (مانند فروش به یک شرکت بزرگ) کمک می‌کنند.
8. پشتیبانی مستمر: پس از اتمام برنامه، ممکن است پشتیبانی مستمر در زمینه‌های مختلف از جمله بازاریابی، توسعه محصول و مالی ارائه شود تا استارتاپ به رشد پایدار برسد.

قبل از کار با یک شتاب دهنده چه سوالاتی را باید پرسید

قبل از انتخاب و شروع کار با یک شتاب دهنده، مهم است که سوالات مهمی را از خود و آنها بپرسید. این سوالات به شما کمک می‌کنند تا اطلاعات دقیق‌تری در مورد اکسلریتور مشخص کنید و از تطابق مناسبی بین نیازها و انتظاراتتان با خدمات شتاب دهنده اطمینان حاصل کنید. در ادامه تعدادی از سوالات مهم را با هم می بینیم:

• چه اهدافی برای استارتاپ‌ها دارید؟
• چه تجربه‌ای در صنعت من دارید؟
• چه منابع مالی و اقتصادی ارائه می‌دهید؟
• چه خدمات مشاوره‌ای ارائه می کنید؟
• چه برنامه‌ها و آموزش‌هایی برای توسعه استارتاپ‌ها دارید؟
• چه تجربه‌ای در جذب سرمایه‌گذاران دارید؟
• چه مدل تعهداتی از استارتاپ‌ها می‌خواهید؟
• آیا استارتاپ‌های گذشته با موفقیت از برنامه شما بهره‌مند شده‌اند؟
• چه تجربه‌ای از همکاری با استارتاپ‌های مشابه دارید؟
• چه انتظاراتی از استارتاپ‌ها دارید؟

با پرسیدن این سوالات و دریافت پاسخ‌های مناسب، می‌توانید تصمیم بهتری در مورد انتخاب شتاب دهنده برای استارتاپ خود بگیرید و از انتخابی که بهترین تطابق با نیازها و اهدافتان را دارد، مطمئن تر باشید.

3 نمونه از فاکتورهای مهم برای انتخاب شتاب دهنده

انتخاب یک شتاب دهنده برای استارتاپ شما یک تصمیم مهم است و باید به دقت انجام شود. در انتخاب اکسلریتور، به فاکتورهای مهم زیر توجه ویژه داشته باشید:

1. تطابق با صنعت و حوزه شما: انتخاب شتاب‌دهنده‌ای که تجربه و دانش در حوزه یا صنعت شما دارد، می‌تواند به رشد سریع تر و موفقیت بیشتر شما کمک کند. این فاکتور به تطابق موضوعی اهمیت می‌دهد.
2. سابقه و تجربه شتاب دهنده: مطمئن شوید که شتابدهنده دارای سابقه موفق در حمایت از استارتاپ‌ها باشد. اطلاعات در مورد استارتاپ‌های گذشته‌ای که از این شتاب‌دهنده بهره‌مند شده‌اند، می‌تواند مفید باشد.
3. منابع مالی و سرمایه‌گذاری: بررسی کنید که اکسلریتور به چه میزان منابع مالی فراهم می‌کند و آیا دارای اتصالات با سرمایه‌گذاران معتبر است؟ این منابع مالی می‌توانند برای توسعه کسب‌وکار شما بسیار حیاتی باشند.

هنگام انتخاب یک شتاب دهنده، باید مطمئن شوید که انتخاب مناسبی با توجه به نیازها و اهدافتان داشته باشید. همچنین، می‌توانید با استفاده از ارتباط با استارتاپ‌هایی که قبلاً از آن کمک گرفته اند، نظرات و تجربیات دیگران را نیز در نظر بگیرید.

نمونه‌هایی از شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپ

از زمانی که شتاب دهنده‌های استارت‌آپ، پا به عرصه‌ی وجود گذاشتند؛ توانسته‌اند پیشرفت‌های بسیاری را متوجه خود کنند. از آمریکا شروع می‌کنیم. اکسلریتور‌ها توانسته‌اند با سرمایه‌گذاری در بیش از 5000 استارت‌آپ آمریکایی، موجب پیشرفت قطعی آنان شوند. بهترین شتاب دهنده های جهان و چند نمونه از معروف ترین ها، شامل موارد زیر می‌شود:

• TechStars
• Y Combinator
• Startups 500
• Plug and Play
• Dreamit

برنامه‌های شتاب دهنده‌ استارت‌آپ معمولا چقدر طول می‌کشند؟

یکی از سوالاتی که تمامی استارت‌آپ‌ها در حین همکاری با شتاب‌دهنده‌ها در ذهن دارند، این است که مدت زمان اثرگذاری شتاب‌دهنده چقدر است؟ معمولا شتاب‌دهنده‌ها مدت زمان ثابت و از پیش‌تعیین‌شده‌ای دارند. در حین اجرای برنامه، آنها تنها و تنها روی کمپانی شما متمرکز می‌شود و این برنامه انحصارا برای کمپانی شما اجرا می‌گردد.

آیا اکسلریتورها انتخابی ایده آل برای استارت آپ ها هستند؟

آیا واقعا شتاب دهنده‌ها، برنامه‌های جامع و مناسبی برای استارت‌آپ شما هستند؟ بله! از زمانی‌که در سال 2005، اولین شتاب‌ دهنده استارت‌آپ (وای کامبینِیتِر که پیش از این به آن اشاره کردیم)، پا به عرصه‌ی وجود گذاشت؛ استارت‌‌آپ‌های بسیاری با کمک این برنامه‌ها در زمانی اندک شناخته و اجرایی شدند.

پروژه‌های شتابدهنده می‌توانند درصد موفقیت استارت‌آپ شما را به شدت بالا ببرند. در ایران نیز شتابدهنده‌های استارت‌آپ بسیاری از سال 93 پا به عرصه‌ وجود گذاشتند؛ که از میان آن می‌توان به پارک فناوری پردیس و شتاب دهنده‌ی دیموند در دانشگاه صنعتی شریف اشاره کرد. حال نظر شما راجع به شتاب دهنده چیست؟ به نظرتان چقدر می تواند در موفقیت استارتاپ ها تاثیرگذار باشد؟